Sau khi cất tiếng khóc chào đời, trẻ sơ sinh sẽ thoát khỏi sự bao bọc trong cơ thể người mẹ và phải tự thích nghi với môi trường bên ngoài và sự giúp đỡ của cha mẹ là điều quan trọng đối với trẻ. Trong bài viết này, KNP sẽ hướng dẫn chi tiết cách chăm trẻ sơ sinh cho cha mẹ.
1. Cách chăm sóc trẻ sơ sinh trong tuần đầu đời
Tuần đầu sau sinh là khoảng thời gian khá quan trọng đối với một đứa trẻ sơ sinh. Vì đây vẫn còn là thời kỳ chu sinh của trẻ và khả năng trẻ bị tử vong nếu không được chăm sóc đúng cách là rất cao (chiếm 50%). Trong giai đoạn này, thần kinh sọ não của trẻ bị ức chế vì ngủ nhiều, trẻ chỉ thức dậy khi đói hoặc ướt tã, do đó, cha mẹ cần có sự quan tâm, chăm sóc đặc biệt.
Dưới đây là một số lưu ý quan trọng dành cho cha mẹ khi chăm sóc trẻ sơ sinh trong tuần đầu tiên:
Luôn giữ ấm cơ thể trẻ
Một trong những điều đầu tiên cha mẹ cần hết sức lưu ý là phải giữ ấm cho trẻ. Nếu trẻ bị lạnh, hạ thân nhiệt trong thời gian dài sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công trẻ và gây ra nhiều bệnh. Trong giai đoạn này trẻ nên được nằm bên mẹ (nếu sức khỏe của mẹ đã ổn định sau sinh). Bởi vì điều này giúp con nhận được hơi ấm trực tiếp từ mẹ, làm gia tăng tình mẫu tử và mẹ có thể để mắt đến con mọi lúc, xử lý kịp thời nếu có vấn đề gì xảy ra với con.
Cho trẻ ăn đủ sữa
Khi còn ở trong bụng mẹ, chất dinh dưỡng từ máu của mẹ sẽ được truyền cho con qua nhau thai. Khi ra khỏi cơ thể mẹ thì trẻ bị cắt mất nguồn dinh dưỡng này nên sẽ dễ cảm thấy đói, rét, nhu cầu dinh dưỡng sẽ rất cao nhằm để duy trì năng lượng và sưởi ấm cơ thể. Vì vậy, mẹ cần phải đảm bảo cung cấp đủ sữa cho bé ăn, đáp ứng kịp thời bất cứ khi nào bé đói.
Đặc biệt trong giai đoạn này, trẻ cần được bổ sung sữa non (đây là sữa do tuyến vú mẹ tiết ra trong 7 ngày đầu sau sinh). Nhiều người cho rằng dòng sữa non đầu tiên rất loãng, không có dưỡng chất gì thì nên vắt bỏ đi nhưng đây là quan niệm hết sức sai lầm.
Nghiên cứu chỉ ra rằng chất IgA có trong sữa mẹ 7 ngày đầu có chứa hàm lượng cao gấp nghìn lần so với sữa thường. Và có tới 4.000 bạch cầu trong 1cm3 sữa non có khả năng giúp trẻ tiêu diệt các vi khuẩn đường ruột.
Vì vậy mẹ đừng lãng phí dòng sữa này mà hãy cho con bú ngay sau khi chào đời để tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ mẹ nhé!
Chú ý đến các biểu hiện sinh lý ở trẻ:
Trẻ sơ sinh dưới 7 ngày tuổi sẽ có những biểu hiện sinh lý rất bình thường đó là: đi ngoài phân su trong 24 – 48 giờ đầu sau sinh, phân không có mùi, đặc quánh, màu xanh thẫm,… Cha mẹ hãy quan sát nếu quá 2 ngày không thấy trẻ đi ngoài và kèm theo các triệu chứng bất thường khác như: khóc nhiều, hay sặc khi bú, cứng hàm, tím tái, khó thở, ngủ li bì, sốt… thì cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay.
Đối với những trẻ bị nhẹ cân sau sinh, sinh non, thiếu tháng dù không có biểu hiện gì bất thường thì vẫn cần được chăm sóc, theo dõi tại viện đến khi có quyết định cho ra viện của các bác sĩ. Đồng thời cha mẹ cũng phải tuân theo hướng dẫn chăm sóc trẻ cẩn thận khi về nhà.
2. Cách chăm bé sơ sinh đến khi 1 tháng tuổi
Giai đoạn chu sinh sẽ diễn ra cho tới khi bé được 28 ngày tuổi. Nếu được chăm sóc đúng cách thì nguy cơ tử vong ở trẻ sẽ giảm dần. Vì vậy đây là thời kỳ rất quan trọng cha mẹ cần phải ghi nhớ những cách chăm sóc trẻ như sau:
Chăm sóc trẻ khi ăn
Khi mới chào đời, phản xạ khi ăn của trẻ còn rất non nớt, do đó sự hỗ trợ từ phía mẹ là rất cần thiết, nếu cho trẻ ăn không đúng cách có thể khiến trẻ bị ọc sữa, nôn trớ rất nguy hiểm.
Ngoài việc thực hiện đúng thao tác khi cho trẻ ăn, cha mẹ nên hạn chế trẻ bị ọc sữa bằng cách bế đứng trẻ vài phút và khum tay vỗ nhẹ vào lưng trẻ sau khi cho ăn. Khi ngủ nên cho trẻ nằm đầu cao hơn một chút hoặc nằm nghiêng để giảm nguy cơ hít sặcvà tuyệt đối không được để trẻ sơ sinh chưa đầy tháng nằm sấp khi ngủ.
Tắm rửa và vệ sinh rốn cho trẻ
Trẻ sơ sinh chưa đầy tháng là đối tượng rất dễ bị nhiễm trùng sơ sinh qua đường rốn, do đó cha mẹ bắt buộc phải chăm sóc rốn hàng ngày. Sau khi tắm cho bé xong, hãy vệ sinh rốn bằng nước muối sinh lý và lau khô, tuyệt đối không bôi bất kỳ chất gì lên rốn của trẻ, nếu muốn mau rụng rốn thì hãy để cho rốn thông thoáng, không nên băng kín lại.
Khi tắm cho trẻ cha mẹ cần chuẩn bị sẵn đầy đủ tã, bỉm, khăn tắm và khăn lau (nên chọn loại được làm từ vải xô, mềm mại, dễ thấm hút), sữa tắm dành riêng cho trẻ, thuốc nhỏ mũi, nhỏ mắt,… Nơi tắm cho trẻ cần đảm bảo vệ sinh sạch sẽ, kín gió. Cha mẹ lưu ý thao tác khi tắm cũng cần nhẹ nhàng để không làm tổn thương làn da non nớt của trẻ.
Cho trẻ mặc tã và đội mũ đúng cách
Hãy lựa chọn loại tã bỉm có độ thấm hút tốt, không hương liệu, mỏng nhẹ và thông thoáng để trẻ không bị hăm da khi mặc. Ngoài ra nên dùng loại bỉm có vạch báo để mẹ biết rằng bỉm của con đã đầy hay chưa. Mẹ có thể tham khảo bỉm của Stepbaby đáp ứng đầy đủ các tiêu chí trên mà giá lại vô cùng phải chăng. Ngoài ra, mẹ cũng nên lưu ý thời gian thay bỉm nên là khoảng 2 – 3 tiếng/lần và khi bé đi ngoài thì nên thay luôn.
Không nên đội mũ quá nhiều cho trẻ kể cả ngày lẫn đêm. Vì khác với người lớn, trẻ em thường thoát nhiệt qua da đầu, đặc biệt là khi đi ngủ khiến mồ hôi toát ra không thoát đi được và trẻ sẽ bị cảm lạnh. Do đó, cha mẹ đừng bịt kín phần thóp của bé khi ngủ.
Chăm sóc mắt, da, mũi, miệng cho trẻ
- Đối với làn da: lựa chọn loại sữa tắm, nước giặt quần áo, dầu massage, kem dưỡng ẩm,… dành cho trẻ sơ sinh. Không để da trẻ tiếp xúc với các chất tẩy rửa và xà phòng thô vì sẽ làm kích ứng da của trẻ
- Vệ sinh mắt cho trẻ hàng ngày bằng nước muối sinh lý nếu mắt của bé đổ nhiều ghèn
- Đối với lưỡi và mũi của trẻ cũng cần được vệ sinh mỗi ngày bằng rơ lưỡi và dung dịch nước muối sinh lý chuyên dụng.
- Trẻ sơ sinh có làn da nhạy cảm và sức đề kháng yếu ớt, do đó không được để người lớn ôm hôn, sờ tay lên mặt trẻ vì điều này dễ khiến trẻ bị nhiễm các loại vi khuẩn gây hại.
Việc chăm sóc trẻ sơ sinh chưa đầy tháng sẽ rất bỡ ngỡ đối với những gia đình lần đầu tiên chào đón em bé. Tuy nhiên cha mẹ và người thân khác của trẻ cần cố gắng học cách chăm sóc trẻ đúng cách, bởi sự chăm sóc trong những ngày đầu đời này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của trẻ sau này.
Kết nối với chúng tôi tại:
Fanpage: Stepbaby Việt Nam
