Trong suốt quá trình mang thai mẹ bầu phải đối mặt với nhiều tình trạng bệnh lý nguy hiểm, một trong số đó là Tiền sản giật. Đây là một bệnh lý nghiêm trọng có thể dẫn đến sinh non và tử vong. Hãy cùng KNP tìm hiểu ngay nhé!
Tiền sản giật là gì?
Tiền sản giật (Preeclampsia) là một rối loạn huyết áp trong thai kỳ biểu hiện bằng tình trạng tăng huyết áp và tiểu đạm mới khởi phát, thường bắt đầu sau 20 tuần mang thai và gặp nhiều nhất từ tuần thứ 34.
Tiền sản giật đặc biệt thường xuyên gặp ở thai phụ bị huyết áp cao hay mắc các bệnh lý liên quan như bệnh basedow, bệnh tiểu đường, bệnh thận…. Biến chứng nghiêm trọng nhất là sản giật (eclampsia), khi mẹ bầu bị co giật và hôn mê. Ngoài ra, hội chứng HELLP (rối loạn chức năng gan và giảm tiểu cầu) hoặc nhau bong non có thể xảy ra, gây nguy hiểm đến tính mạng cả mẹ và con.
Theo số liệu thống kê của ngành y ở các nước trên thế giới cho thấy, có hơn 500.000 phụ nữ tử vong hàng năm do các nguyên nhân liên quan tới thai nghén và sinh nở. Trong đó, tỷ lệ thai phụ dễ mắc hội chứng tiền sản giật là 5%, khoảng 17% phụ nữ sau sinh có thể tử vong do biến chứng sản khoa nêu trên.
Dấu hiệu, nguyên nhân và biến chứng nguy hiểm của tiền sản giật
Tiền sản giật là một rối loạn phức tạp và nguy hiểm trong thai kỳ, với nguyên nhân chính xác đến nay vẫn chưa được xác định rõ. Các nghiên cứu chỉ ra rằng tình trạng này bắt nguồn từ nhau thai – cơ quan nuôi dưỡng thai nhi trong suốt thai kỳ. Trong trường hợp tiền sản giật, các mạch máu phát triển để cung cấp máu cho nhau thai thường không phát triển đầy đủ, hẹp hơn bình thường và phản ứng bất thường với các kích thích nội tiết tố, dẫn đến giảm lưu lượng máu đến nhau thai. Những yếu tố đó gây ra sự phát triển bất thường này bao gồm lưu lượng máu đến tử cung không đủ, tổn thương mạch máu, rối loạn hệ miễn dịch, hoặc yếu tố di truyền.
Các biến chứng thường gặp bao gồm: tiểu cầu thấp gây chảy máu, nhau bong non, tổn thương thận, gan, phù phổi ở mẹ, hoặc thậm chí sản giật. Đối với thai nhi, rối loạn này có thể gây chậm phát triển trong tử cung, sinh non hoặc các vấn đề sức khỏe kéo dài. Việc phát hiện và can thiệp kịp thời là yếu tố then chốt để giảm thiểu những nguy cơ này.
Tiền sản giật có thể diễn biến âm thầm, nhưng những dấu hiệu dưới đây là “báo động đỏ”
- Huyết áp tăng cao: Duy trì từ 140/90 mmHg trở lên.
- Phù nề bất thường: Phù mặt, tay hoặc chân mà không giảm sau khi nghỉ ngơi.
- Đau đầu dữ dội: Kèm theo nhìn mờ, hoa mắt.
- Đau vùng dưới sườn phải: Đây là biểu hiện của tổn thương gan.
- Giảm lượng nước tiểu: Có thể do suy thận.
- Tăng cân đột ngột: Thường liên quan đến tình trạng giữ nước bất thường.
Ngay khi phát hiện các triệu chứng này, mẹ bầu cần liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra.
Ai có nguy cơ cao mắc tiền sản giật?
Không phải mẹ bầu nào cũng có nguy cơ mắc tiền sản giật, nhưng những đối tượng dưới đây cần đặc biệt lưu ý:
- Mang thai lần đầu: Rủi ro cao hơn do cơ thể mẹ chưa từng trải qua sự thay đổi của thai kỳ.
- Tiền sử bệnh lý nền: Như cao huyết áp, tiểu đường, bệnh thận hoặc rối loạn miễn dịch.
- Mang đa thai: Khiến cơ thể mẹ phải chịu gánh nặng lớn hơn.
- Béo phì: BMI cao là một yếu tố nguy cơ quan trọng.
- Tiền sử gia đình: Nếu mẹ hoặc chị em ruột từng bị tiền sản giật.
- Phụ nữ trên 35 tuổi,…
Mức độ nghiêm trọng của tiền sản giật
Tiền sản giật được phân loại thành nhẹ và nặng, với mỗi mức độ đòi hỏi phương pháp điều trị khác nhau.
Tiền sản giật nhẹ: Huyết áp tăng trên 140/90 mmHg nhưng không vượt quá 160/110 mmHg, thường không gây biến chứng nghiêm trọng cho mẹ và bé.
Tiền sản giật nặng: Huyết áp vượt 160/110 mmHg, kèm theo các dấu hiệu nguy hiểm như tổn thương gan (đau bụng, men gan cao), suy giảm chức năng thận (giảm lượng nước tiểu), giảm tiểu cầu hoặc thai nhi chậm phát triển.
Sản giật: Biến chứng nặng nhất của tiền sản giật, biểu hiện bằng co giật hoặc hôn mê, có nguy cơ xuất huyết nội sọ, đe dọa tính mạng mẹ và bé, cần được cấp cứu khẩn cấp.
Cách phòng ngừa tiền sản giật hiệu quả
Phòng ngừa hiệu quả bắt đầu từ việc duy trì lối sống lành mạnh, bao gồm chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng, tập thể dục nhẹ nhàng, và tránh xa các chất kích thích như thuốc lá hay rượu. Việc sàng lọc tiền sản giật trong tam cá nguyệt đầu và tuân thủ lịch khám thai định kỳ giúp phát hiện sớm các nguy cơ, từ đó có kế hoạch theo dõi và can thiệp kịp thời, đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.
Nguy cơ tiền sản giật có thể giảm đáng kể nếu phụ nữ mang thai được chăm sóc tiền sản thường xuyên. Việc giám sát hệ thống này giúp theo dõi sự phát triển của thai nhi và sức khỏe của mẹ, đồng thời phát hiện kịp thời các dấu hiệu bất thường để can thiệp phù hợp. Trong những trường hợp có nguy cơ cao, bác sĩ có thể kê đơn aspirin liều thấp – một loại thuốc làm loãng máu – để ngăn ngừa tiền sản giật. Tuy nhiên, cần ngừng sử dụng aspirin 1 tuần trước khi sinh để tránh nguy cơ chảy máu khi chuyển dạ. Quan trọng nhất là theo dõi huyết áp và xét nghiệm protein niệu định kỳ để phát hiện sớm.
Nếu mẹ bầu gặp các dấu hiệu nghi ngờ như sưng phù ở mặt và tay, tăng cân đột ngột hoặc đau đầu dữ dội không giảm sau khi dùng thuốc, cần tìm kiếm sự hỗ trợ y tế ngay lập tức. Phát hiện sớm và điều trị đúng cách sẽ giảm mức độ nghiêm trọng của tiền sản giật, mang lại sự an toàn tối đa cho cả mẹ và bé.
Như vậy, Tiền sản giật là một biến chứng nghiêm trọng, nhưng không phải “án tử” nếu được phát hiện sớm và quản lý đúng cách. Các mẹ bầu hãy lắng nghe cơ thể mình, thăm khám định kỳ và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ. Bằng cách chuẩn bị tốt, bạn không chỉ bảo vệ sức khỏe của mình mà còn đảm bảo tương lai an toàn cho con yêu.
Theo dõi thêm những kiến thức bổ ích khi mang thai: Tại đây
Kết nối với chúng tôi tại:
Fanpage: Stepbaby Việt Nam
