Hội chứng HELLP là một biến chứng hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm, hội chứng này thường xuất hiện ở giai đoạn cuối thai kỳ. Hãy cùng KNP tìm hiểu ngay nhé!
Hội chứng HELLP là gì?
Hội chứng HELLP được coi là biến chứng của tiền sản giật, là một rối loạn nguy hiểm liên quan đến gan và máu, thường gặp ở 5 – 8% phụ nữ đang mang thai, phổ biến nhất là sau tuần 20 khi mang bầu. Triệu chứng của HELLP thường khá mơ hồ, rộng và rất khó để nhận biết, chẩn đoán sớm.
HELLP và tiền sản giật có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Khoảng 10-20% phụ nữ bị tiền sản giật nặng sẽ phát triển thành hội chứng HELLP. Tiền sản giật là một rối loạn thai kỳ gây ra huyết áp cao và tổn thương cơ quan, trong khi HELLP là một biến chứng nghiêm trọng hơn với mức độ nguy hiểm cao hơn.
Tên gọi HELLP là từ viết tắt của ba dấu hiệu bất thường được phát hiện qua xét nghiệm máu:
- HE (Hemolysis – tan máu): Tình trạng các tế bào hồng cầu bị phá hủy quá sớm và quá nhanh, dẫn đến thiếu máu do máu không mang đủ oxy cung cấp cho cơ thể.
- EL (Elevated Liver Enzymes – men gan tăng cao): Đây là dấu hiệu gan hoạt động bất thường, khi các tế bào gan bị viêm hoặc tổn thương, giải phóng lượng lớn enzyme vào máu.
- LP (Low Platelet Count – giảm tiểu cầu): Khi số lượng tiểu cầu thấp, khả năng đông máu của cơ thể bị giảm, làm tăng nguy cơ chảy máu không kiểm soát được.
Hội chứng có thể khó chẩn đoán, đặc biệt khi không có hiện tượng huyết áp cao và protein trong nước tiểu. Các triệu chứng của HELLP đôi khi bị nhầm lẫn với viêm dạ dày, cảm cúm, viêm gan cấp tính, bệnh túi mật hoặc các bệnh lý khác trong giai đoạn tam cá nguyệt.
Hội chứng HELLP gây nguy hiểm như thế nào?
Với thai nhi là rau bong non, sinh non, sinh sớm.
Hội chứng HELLP gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng ở cả mẹ bầu và thai nhi. Theo thống kê, tỷ lệ tử vong do hội chứng HELLP gây ra ở mẹ dao động từ 1% – 25%, còn tỷ lệ tử vong ở thai nhi khoảng 10% – 60%, phụ thuộc vào thời gian phát hiện và điều trị.
Đối với mẹ:
- Động kinh hoặc các cơn co giật.
- Đột quỵ do huyết áp cao hoặc chảy máu trong não.
- Vỡ gan, máu tụ dưới bao gan, nứt gan, suy thận
- Chảy máu (băng huyết quá nhiều trong khi sinh
- Phù phổi cấp
- Ngạt chu sinh gây tử vong cả mẹ và thai nhi.
- Biến chứng co giật, sốc hoặc tử vong.
Đối với bé:
- Sinh non do phải can thiệp y tế sớm.
- Suy hô hấp hoặc tử vong do biến chứng trước khi sinh.
Nguyên nhân hội chứng HELLP
Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây ra hội chứng HELLP vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng tình trạng rối loạn đông máu đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của hội chứng này. HELLP thường được xem là một biến chứng của tiền sản giật nặng và tăng huyết áp trong thai kỳ. Thống kê cho thấy có khoảng 10-20% phụ nữ mắc tiền sản giật tiến triển thành hội chứng HELLP.
Tiền sản giật xảy ra và tiến triển do sự mất cân bằng giữa các chất giãn mạch và chống kết dính tiểu cầu (như prostacyclin, NO) với các chất co mạch và thúc đẩy đông máu (như thromboxan A2, endothelin). Sự mất cân bằng này dẫn đến:
- Co mạch, tăng độ bám dính và kết tụ tiểu cầu.
- Hoạt hóa nội mạch do thrombin, gây ra tình trạng đông máu và lắng đọng fibrin.
- Rối loạn chức năng nội mô và kích hoạt quá trình đông máu nội mạch.
Quá trình này có thể diễn ra nhanh chóng, đôi khi chỉ trong vài giờ, dẫn đến đông máu lan tỏa nội mạch (DIC). Hậu quả là các biến chứng nghiêm trọng như đã nêu trên và có thể đe dọa tính mạng mẹ bầu nếu không được can thiệp kịp thời.
Đối tượng nguy cơ cao dễ mắc hội chứng HELLP là:
– Phụ nữ có tiền sử tiền sản giật ở thai kỳ trước
– Thai phụ trên 35 tuổi
– Tiền sử hoặc mắc bệnh tiểu đường/bệnh lý thận
– Cao huyết áp thai kỳ
– Thể trạng béo phì
Điều trị và phòng ngừa hội chứng HELLP
Điều trị hội chứng HELLP tập trung vào việc chấm dứt thai kỳ để bảo vệ sức khỏe của mẹ. Phương pháp chính là nhanh chóng đưa thai nhi ra khỏi tử cung, đồng thời xử trí các vấn đề liên quan như ổn định huyết áp, kiểm soát cơn co giật và xử lý tình trạng đông máu nội mạch lan tỏa (DIC). Phần lớn các trường hợp hồi phục hoàn toàn trong vòng 24 – 48 giờ hoặc tối đa 5 ngày sau sinh. Tuy nhiên, ở một số sản phụ, các triệu chứng có thể kéo dài đến 14 ngày, đòi hỏi quá trình theo dõi và chăm sóc đặc biệt.
Hiện nay, chưa có phương pháp phòng ngừa hiệu quả tuyệt đối cho hội chứng HELLP. Tuy nhiên, mẹ bầu có thể giảm nguy cơ bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, kết hợp chế độ dinh dưỡng và vận động hợp lý để ngăn ngừa các bệnh lý như tiểu đường thai kỳ hay huyết áp cao. Đặc biệt, việc khám thai định kỳ đóng vai trò quan trọng giúp bác sĩ phát hiện sớm các dấu hiệu tiền sản giật hoặc nguy cơ tiến triển thành HELLP để can thiệp kịp thời.
Ngoài ra, một số lưu ý giúp mẹ bầu giảm thiểu nguy cơ mắc hội chứng HELLP bao gồm:
- Chuẩn bị sức khỏe và thể chất tốt trước khi mang thai.
- Đảm bảo khám thai đều đặn và cung cấp đầy đủ tiền sử gia đình liên quan đến tiền sản giật, HELLP hoặc các rối loạn huyết áp khác.
- Nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường trong thai kỳ và đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám, điều trị kịp thời.
Việc kết hợp các biện pháp chăm sóc sức khỏe chủ động cùng theo dõi y tế sẽ giúp bảo vệ mẹ và bé tránh khỏi các biến chứng nghiêm trọng do hội chứng HELLP gây ra.
Hội chứng HELLP là một biến chứng nguy hiểm trong thai kỳ, có mối liên quan chặt chẽ với tiền sản giật. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và can thiệp y tế kịp thời là yếu tố sống còn để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé. Nếu bạn đang mang thai hoặc có ý định mang thai, hãy đảm bảo thăm khám định kỳ và duy trì lối sống lành mạnh để giảm nguy cơ gặp phải hội chứng này.
Theo dõi thêm những kiến thức bổ ích khi mang thai: Tại đây
Kết nối với chúng tôi tại:
Fanpage: Stepbaby Việt Nam
