Trẻ nhỏ có xu hướng quan sát và bắt chước những hành động của ba mẹ mỗi ngày. Vì vậy, nếu ba mẹ vô tình có những thói quen xấu, trẻ cũng dễ dàng học theo và hình thành lối sống không lành mạnh.
Cùng KNP điểm qua 5 thói quen xấu của ba mẹ mà con cái dễ bắt chước nhất để kịp thời điều chỉnh, giúp trẻ phát triển một cách tích cực nhé!
1. Hay nói tục
Trẻ nhỏ có khả năng bắt chước rất nhanh, đặc biệt là từ bố mẹ – những người gần gũi với bé nhất. Khi bố mẹ thường xuyên nói tục, trẻ sẽ coi đó là cách giao tiếp bình thường và vô thức lặp lại.
Trẻ học qua quan sát, nếu nghe những từ ngữ không hay trong cuộc trò chuyện hàng ngày, bé có thể sử dụng chúng mà không hiểu hết ý nghĩa. Đôi khi, trẻ nói tục để thu hút sự chú ý, nhất là khi thấy bố mẹ phản ứng mạnh hoặc cười đùa.
Để hạn chế điều này, bố mẹ cần làm gương bằng cách sử dụng ngôn ngữ lịch sự, giải thích nhẹ nhàng khi trẻ lỡ nói tục, đồng thời hướng dẫn con cách thể hiện cảm xúc một cách tích cực. Tạo môi trường giao tiếp lành mạnh trong gia đình không chỉ giúp trẻ phát triển tốt về ngôn ngữ mà còn góp phần xây dựng nhân cách đẹp sau này.
2. Sử dụng điện thoại quá nhiều
Nhiều ba mẹ có thói quen cầm điện thoại ngay cả khi ăn cơm, trò chuyện cùng con hoặc trước khi đi ngủ. Trẻ em khi thấy ba mẹ làm vậy cũng dễ bắt chước, dẫn đến tình trạng nghiện điện thoại, giảm khả năng giao tiếp và ảnh hưởng đến sức khỏe mắt. Dần dần, trẻ có thể bị cuốn vào màn hình, giảm sự hứng thú với các hoạt động vui chơi, học tập và tương tác với thế giới xung quanh.
Không chỉ vậy, nếu bố mẹ mải mê với điện thoại mà ít chú ý đến con, trẻ có thể cảm thấy bị lãng quên, dẫn đến việc tìm cách gây sự chú ý hoặc trở nên phụ thuộc vào thiết bị điện tử để giải trí. Để hạn chế điều này, bố mẹ nên kiểm soát thời gian sử dụng điện thoại, chủ động dành nhiều thời gian hơn để trò chuyện, chơi cùng con, từ đó giúp trẻ phát triển toàn diện cả về tư duy lẫn cảm xúc.
3. Nói dối hoặc hứa nhưng không thực hiện
Ba mẹ đôi khi vô tình nói dối để né tránh một tình huống nào đó, chẳng hạn như:
“Mẹ không có tiền mua đồ chơi đâu” (dù thực ra vẫn có tiền mua thứ khác).
“Con ăn đi, hết bát cơm này là có kẹo ngay!” (dù ba mẹ không thực sự có ý định cho kẹo).
Khi bố mẹ thường xuyên nói dối hoặc hứa nhưng không thực hiện, trẻ sẽ dần mất lòng tin và cảm thấy bị lừa dối. Ban đầu, bé có thể hụt hẫng, thất vọng, nhưng lâu dần sẽ quen với điều đó và không còn tin tưởng vào lời nói của bố mẹ nữa.
Điều này không chỉ ảnh hưởng đến mối quan hệ gia đình mà còn tác động đến cách trẻ hình thành nhân cách, bé có thể học theo và coi việc thất hứa hay nói dối là bình thường. Lâu dần, trẻ cũng sẽ dễ nói dối với bố mẹ, thầy cô và bạn bè, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển đạo đức và cách ứng xử trong cuộc sống.
Vì vậy, bố mẹ cần làm gương bằng cách luôn giữ lời hứa, thành thật với con, đồng thời giải thích rõ ràng khi có tình huống bất khả kháng để trẻ hiểu và học theo những giá trị trung thực, đáng tin cậy.
4. Sinh hoạt bừa bộn, thiếu gọn gàng, ngăn nắp
Một nghiên cứu của Viện Đại học California, Los Angeles cho thấy, những gia đình có không gian sống lộn xộn thường dễ căng thẳng hơn. Đối với trẻ nhỏ, việc sống trong một môi trường bừa bộn khiến bé mất nhiều thời gian loay hoay với đống đồ chơi, đồ đạc ngổn ngang thay vì ra ngoài khám phá thế giới. Điều này có thể dẫn đến tâm lý uể oải, thiếu năng động và dần dần trở nên thụ động trong cuộc sống.
Bên cạnh đó, sự bừa bộn của bố mẹ không chỉ ảnh hưởng đến thói quen sinh hoạt mà còn tác động đến tư duy thẩm mỹ của trẻ. Một ngôi nhà gọn gàng, sạch sẽ giúp bé hình thành ý thức sắp xếp đồ đạc có tổ chức, biết quý trọng không gian sống và phát triển gu thẩm mỹ tốt hơn.
Thậm chí, ngay cả cách ăn mặc của bố mẹ cũng ảnh hưởng đến cách trẻ lựa chọn trang phục và hình thành thái độ sống gọn gàng, chỉn chu. Vì vậy, nếu muốn con sống ngăn nắp, có trách nhiệm với môi trường xung quanh, bố mẹ cần làm gương trước tiên bằng cách giữ gìn không gian sống sạch đẹp, có tổ chức và duy trì những thói quen tốt hàng ngày.
5. Bạo lực
Trẻ em như tấm gương phản chiếu hành vi của bố mẹ. Nếu bố mẹ thường xuyên quát mắng, đánh đập, trẻ không chỉ bị tổn thương tâm lý mà còn dễ dàng học theo cách cư xử đó.
Một tình huống thực tế trong một chương trình tạp kỹ cho thấy một cậu bé 8 tuổi có xu hướng hung hăng, cắn và đá mẹ khi không hài lòng. Sau khi tìm hiểu, giáo viên tâm lý phát hiện ra rằng khi cậu bé lên 4-5 tuổi, mẹ em thường xuyên đánh mắng con vì những điều nhỏ nhặt. Hành vi của cậu bé hiện tại thực chất là sự sao chép lại từ chính mẹ mình.
Nghiên cứu của một chuyên gia tội phạm học quốc tế cũng chỉ ra rằng những đứa trẻ bị tổn thương về thể chất có nguy cơ cao trở thành người bạo lực khi lớn lên. Bạo lực không chỉ gây đau đớn về thể xác mà còn khắc sâu tính bốc đồng, hung hăng vào tiềm thức của trẻ, khiến bé khó kiểm soát cảm xúc và hành vi khi trưởng thành.
Không những vậy, trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực có thể hình thành suy nghĩ rằng việc giải quyết vấn đề bằng nắm đấm hoặc la hét là điều bình thường, từ đó áp dụng vào các mối quan hệ với bạn bè và xã hội.
Bố mẹ chính là hình mẫu quan trọng nhất của con, vì vậy cần kiểm soát cảm xúc, tránh dùng bạo lực để dạy con. Thay vì quát mắng hay đánh đòn, hãy lựa chọn những phương pháp kỷ luật tích cực, giúp con hiểu đúng sai mà không làm tổn thương tinh thần bé. Đồng thời, tạo một môi trường gia đình yêu thương, kiên nhẫn và thấu hiểu để trẻ phát triển nhân cách tốt đẹp hơn.
6. Hay phàn nàn
Khi bố mẹ thường xuyên than vãn về cuộc sống, công việc, tiền bạc hay các vấn đề hàng ngày, trẻ sẽ hấp thụ những năng lượng tiêu cực đó. Chúng có thể dần hình thành thái độ bi quan, dễ cáu kỉnh và không biết cách tìm giải pháp khi gặp khó khăn.
Những lời phàn nàn thường xuyên cũng giống như một liều thuốc độc, từ từ ăn mòn tinh thần của trẻ, khiến bé nhìn cuộc sống bằng góc độ tiêu cực hơn. Thay vì học cách đối mặt và vượt qua thử thách, trẻ có thể trở nên hay trách móc, đổ lỗi và thiếu động lực phấn đấu.
Nếu bố mẹ muốn con mình lớn lên vui vẻ, tích cực, hãy bắt đầu bằng cách thay đổi cách nhìn nhận vấn đề. Tạo ra một môi trường gia đình tràn ngập năng lượng tích cực, khuyến khích con tập trung vào giải pháp thay vì chỉ than vãn.
Khi gặp khó khăn, hãy cho con thấy rằng mọi vấn đề đều có cách giải quyết và thái độ lạc quan sẽ giúp chúng ta vượt qua dễ dàng hơn. Một đứa trẻ lớn lên trong một gia đình hạnh phúc, thoải mái sẽ có tâm lý vững vàng hơn, sống yêu đời và biết cách đối mặt với thử thách thay vì chỉ than trách số phận.
Lời kết
Ba mẹ chính là tấm gương để con cái noi theo. Những thói quen xấu dù nhỏ cũng có thể ảnh hưởng đến sự hình thành nhân cách của trẻ sau này. Vì vậy, hãy luôn chú ý đến hành vi của mình, sửa đổi những thói quen chưa tốt để tạo môi trường giáo dục tích cực cho con.
Hy vọng bài viết này giúp ba mẹ nhận ra những điểm cần thay đổi để nuôi dạy con tốt hơn!
Bỏ túi những tips nuôi dạy con cái tại chuyên mục: Nuôi dạy con cái
Kết nối với chúng tôi tại:
Fanpage: Stepbaby Việt Nam
